Родово базираното насилство претставува една од најсериозните форми на нарушување на човековите права, со длабоки индивидуални и општествени последици.

Ова истражување има цел да испита на кој начин граѓаните добиваат информации, кои теми најмногу ги интересираат, како го перципираат известувањето на медиумите, нивните ставови за транспарентноста и отчетноста на државните институции, како и нивните стратегии за справување со дезинформации.

Публикацијата е резултат на истражувањето „Мерење на политички штетните наративи“ (ШТЕТ-НА) на Институтот за комуникациски студии спроведено во соработка со истражувачи и експерти од областа на комуникациите и на медиумите, новинари и медиумски професионалци.

Токсичниот политички дискурс во Северна Македонија и понатаму е присутен во медиумите, поттикнат од силната поларизација и анонимноста на социјалните мрежи. Во периодот помеѓу 29 септември и 22 декември 2024 година, преку EOOH платформата извршивме следење на вкупно 238 објави (n=238), при што беа добиени сознанија за тоа каков е говорот на омраза насочен кон политичките претставници.

Анализата на родово базирани медиумски содржини „Родовите дезинформации препрека за жените во спортот“, Институтот за комуникациски студии (ИКС) ја изработи за периодот од 26 јули до 27 август 2024, односно за време на Летните олимписки игри во Париз, Франција. Беа анализирани 400 новинарски извештаи поврзани со боксерките Имане Калиф и Лин Ју-Тин објавени на онлајн медиумите, како и 170 коментари на овие новинарски извештаи на социјалните платформи Фејсбук, Инстаграм и Јутјуб.

Оваа студија на случај разгледува колку беше распространет и каква беше природата на родовиот говор на омраза на интернет, при што става акцент само на претседателските избори организирани во 2024 година.

Во публикацијата пишува дека во семејствата на младите кои се помалку ангажирани не се зборува често за општествено-политичките настани и тие не се насочуваат, ниту се притискаат да гласаат. Дискусиите и разговорите се поретки и во училиштата.

Овој извештај ги содржи наодите од истражувањето на јавното мислење за практиките и перцепциите на граѓаните во поглед на информирањето и справувањето со дезинформациите.

Истражувањето покажува дека самото присуство на политичарките во медиумите е доволна основа за нивно стереотипизирање и дискриминација поврзана со традиционалните родови улоги и изгледот на жените, особено преку употреба на сензационалистички јазик.

Во денешно време, важно е секој ученик да стекне вештини за критичко размислување и креативно изразување. Овој водич содржи идеи како да ја направите вашата училница простор каде секој се чувствува добредојдено и вреднувано.

Според младите, политиката и политичките партии се извор на најмногу неточни или погрешни информации. Додека нивните политичките ставови за општествените случувања во државата се нечујни.

Според младите, политиката и политичките партии се извор на најмногу неточни или погрешни информации. Додека нивните политичките ставови за општествените случувања во државата се нечујни.

Во време на климатската криза, непрофитните организации, големите корпорации, бизнисите, политичките институции или универзитетите треба сè повеќе да преземаат одговорност за своите постапки и да комуницираат за животната средина.

Водичот за обучувачи за креативност преку критичка медиумска писменост е креиран да им помогне на обучувачите и едукаторите да ги поттикнат студентите да „размислуваат надвор од кутијата“ кога консумираат различни медиумски содржини. Водичот комбинира теорија со пракса и може да се примени во различни образовни услови, сè за да ги збогати знаењата и вештините на студентите да станат одговорни и критички консументи, но и креатори на медиумски содржини.

Во извештајот се презентираат наодите од истражувањето на практиките на граѓаните за информирање, перцепциите и ставовите во врска со информирањето за тековни настани/процеси во државава, како и транспарентноста и отчетноста на државните институции.

Во анализата пишува дека медиумите, со отстапување простор за ширење родови дезинформации, придонесуваат за дехуманизација и демонизација, како и за директни вербални напади и закани кон поддржувачите на родовата еднаквост и ЛГБТИ+-заедницата, од кои најголем дел се жени.

Во анализата пишува дека медиумите, со отстапување простор за ширење родови дезинформации, придонесуваат за дехуманизација и демонизација, како и за директни вербални напади и закани кон поддржувачите на родовата еднаквост и ЛГБТИ+-заедницата, од кои најголем дел се жени.

Водичот за обучувачи за развивање вештини за медиумска писменост е наменет да биде практичен водич за секој што сака да користи модел на инклузивно развивање на медиумска писменост, без разлика дали станува збор за училиште, како дел од работната програма на класниот раководител, или граѓанска организација.

Сексистички говор на омраза кон младите девојки се шири преку коментарите на новинарските извештаи на социјалните медиуми, кои се плодна почва за развивање на родово-базирани злонамерни и вознемирувачки содржини. Основата за креирање на ваквите содржини најчесто се новинарските објави, па за нивното спречување значајна е улогата на медиумите и нивното известување, а особено регулирањето на коментарите на новинарските извештаи на социјалните медиуми.

Водичот „Препознај и спречи: новинарски алатки за справување со дезинформации“ е наменет првенствено за новинарите и медиумските работници кои се соочени со наплив на дезинформации, погрешни или злонамерни информации или разни други манипулативни техники.

Истражувањето „Ранливост на дезинформации кај различни групи граѓани во Северна Македонија“ има за цел да ги утврди индивидуалните фактори, мотиви и бариери за препознавање и за справување со дезинформациите на ранливите групи граѓани.

Истражувањето „Улогата на институционалната транспарентност во справувањето со дезинформациите и шпекулациите во Северна Македонија“ има за цел да идентификува како транспарентноста може да помогне во спротивставувањето на ширењето на дезинформации што ја поткопуваат довербата во државните институции.

Анализата на родово-базирани медиумски содржини „Фемицидот во македонските медиуми“ има цел да даде одговор како медиумското известување за случаите на фемицид, како најтешка форма на родово-базирано насилство, влијае на перпетуирањето на родовите стереотипи.

ИКС спроведе истражување на главните наративи на говор на омраза, како и на главните сторители (и жртви) на таквиот говор во Македонија. Прочитајте го документот во кој се анализираат најочигледните вакви примери во последните две години.

ИКС спроведе истражување на главните наративи на говор на омраза, како и на главните сторители (и жртви) на таквиот говор во Македонија. Прочитајте го документот во кој се анализираат најочигледните вакви примери во последните две години.

Публикацијата „Климатските промени и отпорот на природата “, претставува сублимација на сите релевантни и најнови информации и истражувања за влијанието на климатските промени врз природата, живиот свет и животната средина во Македонија.

Оваа публикација дава одговор за застапеноста на медиумската писменост на студиските програми кај универзитетите и другите високообразовни институции во Република Северна Македонија.

Создадовме граѓанска коалиција што им овозможува на граѓанскиот сектор, академската заедница, медиумите и јавните институции да соработуваат за подобро владеење.

Во оваа публикација, можеме да прочитаме текстови од млади автори кои имаат да споделат идеи за подобра и поздрава животна околина. Текстовите се изработени во рамки на натпреварот за најдобар блог „Во каков град сакаш да живееш?“ организиран од Рес публика и Институтот за комуникациски студии (ИКС).

Заедничката публикација на Рес публика и Проект Синдикејт „Нови врвови: Во потрага по повисоки климатски амбиции“ се фокусира на можните решенија со кои поспремни ќе ја дочекаме таа иднина. Решенија предложени од врвни експерти, политичари и претставници на меѓународната академска заедница.

Водичот за екоактивизам се фокусира на правните механизми за заштита на животната средина, екоактивизмот како граѓански ангажман, но и како да се создаваат кампањи за застапување на инцијативи од јавен интерес.

Кога не се обезбедени основните услови за прецизно уредување и одржување на водните тела, се создава клима во која мотивот за вадење на овие минерални суровини е лукративен и не се врши за остварување на јавниот интерес за заштита од штетно дејство врз водите. На ваков начин, наместо регулација на површинските водни тела, ископот на материјал станува нелегален бизнис со комерцијални цели.

Работата на инспекциските служби во животната средина има голема важност во превенцијата и санкционирањето дела што доведуваат до деградација на природните ресурси. Ефикасното планирање на редовните инспекциски надзори овозможува правилно насочување на ресурсите за следење и контрола онаму каде што е најпотребно.

Во отсуство на комплетна евиденција на корисници и загадувачи на вода не може да се утврди степенот на штетно влијание, па секоја управна мерка донесена од МЖСПП е паушална.

Постојниот мониторинг на квалитетот и квантитетот на водите во Македонија е несоодветен за да даде реална слика за состојбата на водните ресурси. Причините за ваквата состојба се непостоењето програми за мониторинг и картографски прикази според барањата на Законот за води, недоволни финансиски и кадровски ресурси, лошата состојба на државните мерни станици и неисполнувањето на обврските за интерен мониторинг.

Кои се најгорливите еколошки проблеми во регионите со заштитени подрачја? Колку во формалното образование се учи за екологијата и заштита на животната средина? Дали младите се вклучуваат во воннаставни активности во оваа област и што преземаат граѓанските организации и институциите за зачувување на животната средина се само дел од прашањата опфатени со истражувањето „Локални приоритети за заштита на животната средина во регионите со заштитени подрачја (Демир Капија, Преспа, Струмица Пелагонија, Тиквеш и Охрид) што го спроведе Институтот за комуникациски студии во партнерство со Македонското еколошко друштво (МЕД).

Целта на ова истражување беше да се добијат релевантни податоци од мислењето на граѓаните во врска со проблемите на кои се фокусира кампањата за застапување и лобирање „Разбистри сè“: (1) одржливото користење и заштита на водните ресурси и (2) инспекцискиот надзор врз искористувањето со природните ресурси (минералните суровини, шумите, почвите и водите).

Документот за јавна политика служи како алатка во кампањата за застапување и лобирање „Разбистри сè“ на Институтот за комуникациски студии, со која се врши влијание во процесот на донесувањето одлуки и ќе се повика целната публика на акција во областа на управување со водите. Во документот се содржани податоци и увид во тековните проблеми со управувањето со водите кои бараат итно внимание и нудат алтернативни решенија и конкретни препораки за решавање на проблемите. Документот се заснова врз истражување и интервјуа со познавачи на областа.

Документот за јавна политика служи како алатка во кампањата за застапување и лобирање „Разбистри сè“ на Институтот за комуникациски студии, со која се врши влијание во процесот на донесувањето одлуки и ќе се повика целната публика на акција во областа на управување со природните ресурси. Во документот се содржани податоци и увид во тековните проблеми со управувањето со природните ресурси кои бараат итно внимание и нудат алтернативни решенија и конкретни препораки за решавање на проблемите. Документот се заснова врз истражување и интервјуа со познавачи на областа.

Високата школа за новинарство и за односи со јавноста, со поддршка на Бирото за развој на образованието го реализираше истражувањето „Медиумската писменост во Македонија: обид за имплементација во основното образование“, со цел да се утврди како се третира овој концепт во наставните планови и програми, кои облици на стекнување знаења за медиумска писменост се користат (дидактички материјал, опрема, просторни услови и сл.) и каква е едукацијата на наставниот кадар за медиумска писменост.

Високата школа за новинарство и за односи со јавноста и Институтот за различности во медиумите од Лондон го изработија „Прирачникот за медиумска писменост за млади, за медиуми и за граѓански организации“. Во него се содржани корисни совети како сите овие групи можат да ја промовираат медиумската писменост.

Прирачникот „Како поефикасно да комуницирате со граѓаните преку дигиталните медиуми: прирачник за граѓански организации“ нуди преглед на можностите кои ги нудат дигиталните медиуми наспроти традиционалните. Дополнително, се осврнува кон тоа како дигиталните медиуми можат да им помогнат на граѓанските организации во промовирање на нивните активности, проекти и иницијативи. Прирачникот содржи и практични совети за креирање на ефективни пораки, сегментирање на публиката, и совети за тоа кои дигитални алатки се најсоодветни за одредени публики, како најлесно да се измери влијанието на социјалните медиуми и како да се подготви план за социјални медиуми што ќе им помогне на граѓанските организации да се доближат до својата целна публика.

Документот „Поголема одговорност или засилена пропаганда: новинарската етика во дигиталната ера“ се фокусира на предизвиците и проблемите со кои се соочува новинарството во дигиталната ера. Документот нуди осврт кон легислативата од областа, преглед на случаи од практиката, и препораки за тоа како медиумите и новинарите да известуваат професионално и етички.

Документот „Слободата на изразување наспроти говорот на омраза во медиумите во Македонија“ се фокусира на проблемот со говорот на омраза кој постои во медиумската заедница во Македонија. Документот нуди осврт кон европската и македонска легислатива од областа, нуди преглед на случаи од практиката, како и препораки за ефективно и систематско справување со говорот на омраза.

Анализата „Поврзување на граѓаните: дигитални комуникации во граѓанскиот сектор во Македонија“ се осврнува кон користа и потребата од ефикасно и ефективно комуницирање на граѓанските организации со своите целни групи и пошироката јавност користејќи современи комуникациски алатки и техники.

Документот „Зајакнување на професионалните стандарди или ерозија на слободниот говор: регулација на онлајн медиумите во Македонија“ се осврнува кон проблематиката поврзана со регулирање на онлајн медиумите и предизвиците и проблемите кои произлегуваат од овој процес.

Анализата „Потрага по нови решенија: Креирање на идеален курикулум по новинарство за Југоисточна Европа“ има цел да ги утврди составните елементи на идеалниот курикулум за студии по новинарство во Југоисточна Европа (ЈИЕ), земајќи ги предвид различните структурални и општествено-политички околности со кои се соочува новинарското образование во овој регион.

Како Македонската радиотелевизија (МРТ) да се трансформира во модерен радиодифузен медиум близок на граѓаните? За да се направи тоа, потребен е поинаков нормативен модел на јавен сервис од оној што е сега вграден во законската регулатива – партиципативен модел на јавен медиумски сервис.

Во пресрет на претстојните реформи во медиумската сфера кои произлегуваат од Пржинскиот договор, група медиумски организации до Владата поднесоа Барање за спроведување системски медиумски реформи во кое се нагласени приоритетните прашања за кои се неопходни итни законски измени и практични мерки што треба да ги спроведат надлежните институции.

Анализата „Кампањи од јавен интерес на македонски начин: информирање на граѓаните или политичка пропаганда?“ има цел да утврди дали кампањите од јавен интерес кои беа спроведувани во медиумите во Македонија изминативе неколку години беа од јавен интерес или служеа на интересите на политичките елити или на други институции?

МОДЕМ се фокусира на набљудување на медиумските содржини и изработка на анализи кои треба да докажат дали постои корозирано медиумско известување кое го загрозува политичкиот плурализам во предизборниот и изборниот процес. Добиените анализи и податоци ќе им користат на граѓаните, цивилниот сектор, медиумските организации, носителите на одлуки и на меѓународната заедница при креирање поткрепени ставови и аргументи за иницирање политики.

Целта на анализата „Под окото на јавноста: правото на приватност на јавните личности во Македонија“ е да утврди дали информации за јавни личности објавени во медиумите го задоволуваат т.н. „тест на јавен интерес“, односно дали медиумите правилно ги балансираат правото на приватност на тие личности со правото на јавноста „да знае“.

Целта на истражувањето „Здружени за промени: враќање на владината отчетност преку граѓански протести“ е да ги согледа комуникациските практики на медиумите, активистите и претставниците на државните институции за време на некои од граѓанските протести кои се одржаа во Македонија во 2014 и 2015 година.

Високата школа за новинарство и за односи со јавноста го реализираше истражувањето „Медиумската писменост во Македонија: алката што недостасува за активно граѓанство“. Во извештајот освен што се објаснува концептот „медиумска писменост“ и како тој е дефиниран во меѓународната регулатива, се анализираше состојбата со оваа област низ локална перспектива, односно како медиумската писменост се разбира и практикува во средното образование, во граѓанскиот сектор и во медиумите во Македонија. Истражувањето се реализираше со поддршка на Европската Унија.

Група експерти и граѓански организации, меѓу кои и Институтот за комуникациски студии ИКС подготвија Предлог за итни демократски реформи кои имаат цел да ги вратат демократските стандарди и вредности во Македонија, враќајќи ја така и довербата на граѓаните во клучните државни институции.

Целта на овој документ е анализа на балансот помеѓу правото на приватност и правото на информирање на јавноста. Документот се осврнува на европското и македонското законодавство од областа на приватноста, на примери од праксата на медиумското известување во Македонија од овој аспект, и нуди препораки за подобрување на политиките во областа на приватност и информирање.

„Прирачникот за јавниот интерес во новинарството“ ги сублимира општоприфатените вредности, принципи, стандарди и практики во новинарската професија.

Институтот за комуникациски студии направи Резиме за јавните политики во кое прави проценка на состојбата во медиумскиот сектор во Македонија во контекст на препораките изнесени од Групата високи експерти предводена од Рајнхард Прибе.

„Медиумите во Македонија: заштитници на јавноста или заложници на политичките интереси“ ја анализира улогата на медиумите во штитењето на јавниот интерес во Македонија, и начинот на кој македонските медиуми го третираат јавниот интерес при известувањето. Документот го анализира медиумското законодавство на Македонија и нуди препораки за зајакнување на улогата на медиумите во заштитата на јавниот интерес во Македонија.

„Судовите: чувари на јавниот интерес или на поединечни интереси“ се занимава со позначајните прашања врзани за јавниот интерес од аспект на уживањето на основните слободи и права на граѓаните и правните субјекти во Република Македонија. Целта на документот е да ги прикаже различните гледишта околу улогата на судовите во однос на балансирањето помеѓу индивидуалните слободи и права и јавниот интерес.

Појдовниот извештај „Деконструирање на концептот на јавен интерес во Република Македонија: (зло)употреба во име на граѓаните“ овозможува сеопфатен преглед на тоа што претставува јавен интерес, и како овој термин е употребуван во различни правни и етички контексти.

Во оваа публикација се објавени најважните документи што произлегоа од проектот „Мерење на економскиот придонес на аудиовизуелните индустрии во Македонија“. Насоките за развој на аудиовизуелните индустрии ги содржат идеите и мерките што ги предложија претставници на овој сектор во многубројните дискусии и средби, заедно со Оперативен план за нивната реализација.

„Известување од паралелни светови: медиумите на заедниците во Македонија“ отворa сериозни прашања за правата на етничките заедници во медиумската сфера во Македонија, за регулаторната политика во оваа област и за предизвиците што се поставуваат пред новинарската професионална заедница.

„Известувањето за меѓурелигиските и меѓуетничките тензии: значењето зад насловите“ се фокусира на медиумското покривање на прашањата од мултиетнички и мултирелигиозен карактер и на почитувањето на професионалните новинарски стандарди во информирањето на јавноста.

„Различностите низ призмата на редакциите: Поглед одблизу врз создавањето на вестите“ ја прикажува состојбата во редакциите и ставовите и перцепциите на уредниците, новинарите и на дел од сопствениците за темите поврзани со известувањето за различностите.